Sayfa İçindekiler
ToggleDiz ekleminde oluşan kireçlenmeler (osteoartrit), zamanla yaşam kalitesini düşüren, hareketleri kısıtlayan ve ilerledikçe cerrahi gerektirebilen bir durumdur. Ancak artık, ameliyat dışı etkili yöntemler de gündemde. Bunlardan biri de “Trombositten Zengin Plazma” yani PRP tedavisidir.
PRP enjeksiyonları eklem ortamında hücresel iyileşme sağlamaktadır. PRP tedavisi dejeneratif diz hastalıklarında diz eklem hareketlerinde iyileşme ve ağrıda azalma sağlamaktadır. Tedavinin eklem kıkırdağının yenilenmesini sağlayarak, eklem içinde yastıkçık görevi görerek ve iyileşme sürecinin başlamasına yardımcı olan kök hücrelerin uyandırarak iyileşmeye sağladığı düşünülmektedir.
Yapılan çalışmalarda PRP, eklemlerde hasar görmüş eklem kıkırdağının onarımı ve rejenerasyonunu modüle eder ve mezenşimal kök hücre migrasyonu, proliferasyonu ve artiküler kondrositlerin (kıkırdak hücreleri) farklılaşmasının uyarılmasıyla kıkırdak dejenerasyonunu geciktirir (1). Yani, dizde kök hücreler birçok düzeyde tamirden sorumlu görünmektedir. PRP kök hücreleri hücreleri yaralanma bölgesine çağırarak (migrasyonu), kök hücrelerininden daha fazla oluşturarak (proliferasyonu) ve kıkırdak hücrelerini kıkırdak dokusuna dönüştürerek dizde tamiri sağlar.
Yumuşak doku yaralanmasına vücudun ilk tepkisi trombositleri olay yerine göndermektir. Trombositler hücreleri, proteinleri ve kök hücrelerin onarımını başlatan diğer büyüme ve iyileştirme faktörlerini taşır. PRP terapisi, trombositlerin daha yüksek bir konsantrasyonunu eklem içine göndererek doğal iyileşme sürecini destekler.
PRP’yi oluşturmak için kandan küçük bir numune (bir laboratuvar test örneğine benzer şekilde) alınır ve trombositleri diğer bileşenlerden ayıran kanı yüksek hızda döndüren bir santrifüje yerleştirilir. Ayrıştırılan konsantre trombosit zengin plazma (PRP) daha sonra yaralanma noktasına ve çevresine enjekte edilir. Kendi kanınız kullanıldığından, bulaşıcı bir enfeksiyon riski ve alerjik reaksiyon riski çok düşüktür.


PRP enjeksiyonlarında hasta ayakta tedavi edilir. Tedavi sonrasında hastanın hastanede kalmasına gerek yoktur. Hastanın kanı enjeksiyon için hazırlanması gerektiğinden, tipik bir prosedür 45 ila 90 dakika arasında bir süre alabilir.
Görüntüleme teknolojisinin kullanımı (ör., Ultrason veya skopi kılavuzluğu) doğru lokalizasyona enjeksiyonu sağlar. Hassasiyet önemlidir çünkü viskosupplementasyon tedavileri gibi PRP enjeksiyonları da doğrudan eklem kapsülüne yapılmalıdır. Bir şırınga ve iğne kullanılarak, eklem kapsülüne trombosit bakımından zengin plazma genellikle 3-6 mL miktarında enjekte edilir. PRP, eklem aralığında bir dizi biyolojik cevabı tetikler. İlk 2-3 gün bir miktar ağrı ve şişlik olabilir.
PRP tedavisi, aşağıdaki adımları içerir:


Hastalardan birkaç gün etkilenen eklem üzerinde baskı uygulamaktan kaçınmaları önerilir.
Fiziksel olarak zorlayıcı işe sahip olmayan hastalar genellikle ertesi gün işe dönebilir. Genellikle enjeksiyonlardan birkaç gün sonra şişme ve ağrı azaldığında hastalar normal aktivitelerine devam edebilir. Hastalar, doktor tarafından onaylanana kadar anti-inflamatuar ilaçlar almaya başlamamalıdır.
PRP içinde yer alan başlıca büyüme faktörleri (TGF-β, PDGF, VEGF, IGF-1), şu mekanizmaları aktive eder:
Kıkırdak hücresi üretimini (kondrogenez) artırır
Mezenkimal kök hücre göçünü ve çoğalmasını uyarır
Kollajen ve proteoglikan üretimini tetikler
Mikrodamar oluşumunu destekler
Bu etkiler dizde yalnızca ağrıyı değil, aynı zamanda yapısal iyileşmeyi de hedefler. Bu yüzden PRP’yi yalnızca “ağrı kesici” gibi düşünmek yerine, hücresel bir onarım stratejisi olarak görmek gerekir.
PRP tedavisi, diz eklemi ağrısı ve hasarının tedavisinde bir dizi avantaj sunar:
Diz osteoartritinde kullanılan tedavileri şu şekilde sıralayabiliriz:
| Yöntem | Etki Süresi | Etki Mekanizması | Risk | Uygulama Yeri |
|---|---|---|---|---|
| PRP | 6–12 ay | Büyüme faktörleriyle hücresel onarım | Düşük | Poliklinik |
| Steroid Enjeksiyonu | 1–3 ay | Enflamasyon baskılanması | Orta | Poliklinik |
| Hyaluronik Asit | 4–6 ay | Eklem kayganlığını artırma | Düşük | Poliklinik |
| Fizik Tedavi | Süreklilik şart | Kasları güçlendirme, yük dağılımı düzeltme | Yok | Merkez/ev |
| Diz Protezi Ameliyatı | Kalıcı | Yapay eklem yerleştirme | Yüksek | Hastane, ameliyathane |
PRP’nin en önemli farkı, kıkırdak yapıyı koruma ve onarma potansiyeline sahip olmasıdır. Steroid enjeksiyonları hızlı etki etse de, uzun vadede kıkırdak hasarını artırabileceği düşünülmektedir.
PRP tedavisi yaptıran hastaların en sık sorduğu sorulardan biri: “Ne zaman etki eder?”
İlk birkaç gün: Enjeksiyon sonrası dizde hafif şişlik veya ağrı olabilir. Bu durum vücudun tamir sürecini başlattığına işaret eder.
2–4 hafta: Yavaş yavaş ağrıda azalma ve hareket kabiliyetinde artış başlar.
8–12 hafta: Maksimum etki genellikle bu dönemde gözlenir.
Şunu da belirtmek önemli: Her PRP seansı mucize yaratmaz. Bazı hastalarda 2–3 seanslık bir tedavi planı gerekebilir. İlerlemiş kireçlenmesi olan hastalarda ise beklentiler daha sınırlı tutulmalı, gerekirse ileri tedavi seçeneklerine yönlendirme yapılmalıdır.
Daha Fazla Bilgi İçin Güvenilir Kaynaklar:
1986 yılında Elbistan’da doğmuştur. 2010 yılında İstanbul Tıp Fakültesinden mezun oldu. 2015 yılında İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesinden Radyoloji ihtisasını aldı. 2015-2017 yılları arasında Tatvan Devlet Hastanesinde zorunlu hizmetini yapmıştır. 2018 yılından itibaren İzmir Çiğli Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Girişimsel Radyoloji alanında çalışmaktadır.
Girişimsel radyolojinin hassasiyetini kullanarak, hastalarımı ameliyatsız, etkili ve bireye özel çözümlerle sağlığına kavuşturmak için her gün daha iyisini yapmaya çalışıyorum.
Randevu Alın
Telefon: 0232 398 3700 İç Hat: 55387
İzmir Çiğli Eğitim ve Araştırma Hastanesi – Girişimsel Radyoloji Kliniği
Uz.Dr. Mehmet Hakan PIÇAK
İzmir Çiğli Eğitim ve Araştırma Hastanesi – Girişimsel Radyoloji Kliniği
0232 398 3700 – İç Hat:55387
info@doktoragri.com
