Faset Eklem Blokajı Tedavisi

Faset Eklem Ağrısı Nedir, Neden Olur?

Omurgamızın arka kısmında yer alan, adeta omurlar arasında küçük menteşeler gibi çalışan faset eklemler, hareket kabiliyetimizin önemli bir parçasıdır. Bu eklemler sayesinde eğilme, dönme gibi omurga hareketleri mümkün olurken; aynı zamanda yük taşıma sırasında da stabilite sağlarlar.

Ancak zamanla veya bazı zorlayıcı durumlarla birlikte bu eklemler yıpranabilir, iltihaplanabilir ya da fonksiyonlarını yitirir. Bu duruma biz faset eklem sendromu diyoruz. Bel veya boyun bölgesindeki sürekli, donuk ve hareketle artan ağrılar, çoğu zaman bu eklemlerden kaynaklanıyor olabilir.

Nedenleri arasında şunlar yer alır:

• Yaşa bağlı kireçlenme (dejenerasyon)

• Travmalar, ani zorlanmalar

• Bel kayması (spondilolistezis)

• Omurga instabiliteleri

• Skolyoz veya duruş bozuklukları

Faset eklemden kaynaklanan ağrılar özellikle uzun süre oturduktan sonra kalkarken, öne eğilirken ya da belden dönme hareketlerinde belirginleşebilir. Bazen de ağrı kalçaya ya da uyluğun üst kısmına yayılabilir, bu da bel fıtığıyla karıştırılmasına neden olabilir.

Faset Eklem Blokajı Kimlere Uygundur?

Faset kaynaklı ağrı tanısı netleştirildiğinde ve hastanın yaşam kalitesi belirgin biçimde etkilendiğinde, faset eklem blokajı güçlü bir tedavi seçeneği haline gelir. Özellikle konservatif tedavilere (ilaç, fizik tedavi) rağmen şikayetleri devam eden hastalar bu işlemden ciddi fayda görebilir.

Faset blokajı şu hastalar için uygundur:

• Bel ya da boyun bölgesinde uzun süredir geçmeyen ağrısı olanlar

• Görüntüleme (MR) bulguları ile birlikte faset kaynaklı ağrıdan şüphelenilen hastalar

• Cerrahi istemeyen veya cerrahiye uygun olmayan bireyler

• Fizik tedaviye yanıt vermemiş kronik bel-boyun ağrısı hastaları

• Tanısal amaçla ağrının kaynağını netleştirmek isteyenler (Blok sonrası ağrı geçiyorsa tanı desteklenmiş olur)

Özellikle yaşla birlikte artan omurga kireçlenmelerinde, birçok hastada asıl sorunun disk değil de eklemler olduğu anlaşılmakta. Bu noktada, görüntüleme eşliğinde yapılan “nokta atışı” tedavilerle ağrıyı kaynağında durdurmak mümkün hale geliyor.

Faset Eklem Blokajı Nasıl Uygulanır?

Faset eklem blokajı, girişimsel radyoloji alanında görüntüleme eşliğinde nokta atışıyla uygulanan, minimal invaziv ve genellikle ayaktan yapılan bir işlemdir. Hedefimiz, ağrıya neden olan faset eklem ya da çevresindeki sinirleri geçici olarak “uyarmayı durdurmak” ve ağrının kaynağını susturmaktır.

İşlem basamakları şu şekildedir:

1. Hasta pozisyonu: İşlem genellikle yüzüstü pozisyonda gerçekleştirilir. Uygulama bölgesi steril şartlarda hazırlanır.

2. Görüntüleme rehberliği: İşlem skopi (röntgen cihazı) veya ultrason eşliğinde yapılır. Bu sayede iğne, hedeflenen eklem aralığına veya medial dal sinirine milimetrik hassasiyetle yönlendirilir.

3. Enjeksiyon içeriği: Genellikle lokal anestezik (lidokain vb.) ve bazen düşük doz steroid kombinasyonu uygulanır.

4. İşlem süresi: Genelde 10–15 dakika sürer.

5. Ağrısızlık: Uygulama sırasında sadece iğne girişinde hafif bir batma hissedilebilir, çoğu hasta işlemi konforlu şekilde tolere eder.

Hasta işlemden sonra 30–60 dakika gözlem altında tutulur ve çoğu zaman aynı gün evine dönebilir. Araç kullanımı, spor veya ağır işler için ise kısa bir dinlenme süresi önerilir.

Tedavi Etkisi Ne Kadar Sürer?

Faset eklem blokajı, hem tanısal hem de tedavi edici amaçla uygulanabilir. Tanısal amaçla uygulandığında, eğer işlem sonrası ağrınız belirgin şekilde azalıyorsa, bu durum faset kaynaklı ağrı tanısını destekler.

Peki bu rahatlama ne kadar sürer?

• Tanısal bloklarda: Etki genellikle birkaç saat ile birkaç gün arasında değişir. Amaç ağrının kaynağını doğrulamaktır.

• Tedavi edici bloklarda: Enjeksiyon sonrası ağrı birkaç gün içerisinde azalır ve etkisi genellikle 2 ila 6 ay kadar sürebilir. Ancak bu süre kişiden kişiye değişir.

Bazı hastalarda tek seans yeterli olurken, bazılarında belirli aralıklarla tekrarlanması gerekebilir. Şikayetlerin sık nüks ettiği durumlarda, daha uzun etkili bir çözüm olan radyofrekans ablasyon (RF tedavisi) gündeme gelebilir.

📌 Özetle:

Faset blokajı genellikle ağrıyı geçici olarak azaltmakta çok başarılıdır. Uzun vadede tekrar eden şikayetlerde blokaj sonrası RF ablasyon gibi kalıcı yöntemlere geçiş planlanabilir.

Faset Blokajının Riskleri ve Yan Etkileri

Faset eklem blokajı, deneyimli ellerde uygulandığında oldukça güvenli ve komplikasyon riski düşük bir işlemdir. Özellikle görüntüleme eşliğinde yapıldığında iğne yerleşimi milimetrik doğrulukla gerçekleştirilir ve bu da güvenliği artırır.

Yine de, her girişimsel işlemde olduğu gibi bazı olası riskler mevcuttur:

• Geçici uyuşukluk veya karıncalanma: İşlem sonrası lokal anestezi etkisine bağlı olarak birkaç saatlik his değişiklikleri olabilir.

• Geçici ağrı artışı: Nadiren, enjeksiyon sonrası ilk günlerde kısa süreli ağrı artışı görülebilir.

• Enfeksiyon riski: Çok düşük bir olasılıktır. Steril şartlarda uygulama bu riski neredeyse sıfıra indirir.

• Kanama – Hematom: Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda dikkat edilmesi gerekir.

• Baş dönmesi veya tansiyon düşmesi: Özellikle bel bölgesine yapılan bloklardan sonra nadiren kısa süreli tansiyon değişiklikleri görülebilir.

👉 İşlem sonrası ciddi bir risk beklenmez, ancak hastalarımıza her ihtimale karşı işlemin ardından 30-60 dakika kliniğimizde dinlenmelerini öneriyoruz.

Faset Eklem Blokajı ile Radyofrekans Ablasyon Arasındaki Fark

Faset blokajı ve radyofrekans (RF) ablasyon, aslında birbiriyle tamamlayıcı iki tedavi yöntemidir. Genellikle blokaj ile başlanır, RF ablasyon ise daha kalıcı çözüm gerektiğinde devreye girer.

Faset Eklem Blokajı:

• Tanısal ve tedavi edici amaçlıdır.

• Etkisi geçicidir: Genellikle haftalar – aylar arasında sürer.

• Uygulaması hızlı, yan etkisi düşüktür.

• Ağrının gerçekten faset eklem kaynaklı olup olmadığını anlamamıza yardımcı olur.

 Radyofrekans Ablasyon:

• Medial dal sinirlerine yüksek frekanslı enerji verilerek ağrı iletimini sağlayan lifler kalıcı olarak devre dışı bırakılır.

• Etkisi çok daha uzun sürelidir (6 ay – 2 yıl arası).

• Blokajdan yeterli fayda gören ama şikayetleri tekrar eden hastalar için önerilir.

• İşlem yine görüntüleme eşliğinde, lokal anesteziyle yapılır.

📌 Kısaca özetlemek gerekirse:

Blokaj, hem tanı hem kısa süreli tedavi; RF ablasyon ise kalıcı çözüm için ikinci aşamadır. Her ikisi de kliniğimizde, görüntüleme eşliğinde, ayaktan tedavi şeklinde başarıyla uygulanmaktadır.

Bilimsel Kanıtlar ve Kılavuz Önerileri

Omurga ağrısında faset eklem enjeksiyonları ve medial dal sinir bloklarının etkililiği konusunda son yıllarda çok sayıda yüksek kaliteli çalışma ve güncel kılavuz yayınlandı. Aşağıda özetlediğim bulgular, kliniğimizde uyguladığımız tedavi yaklaşımının bilimsel dayanaklarını ortaya koyuyor:

Uluslararası Kılavuzlar

• Spine Intervention Society (SIS) 2023 Uygulama Rehberi tanısal medial dal blokları ile terapötik radyo­frekansın “orta düzey kanıt” (Grade B) ile önerildiğini bildirir. Bu rehber, blokajın tanı koymada altın standart olduğunu, RF’ninse daha uzun süreli rahatlama sağladığını vurgular. PDF ipsismed.org

• 2024 Konsensus Kılavuzu (Çin Omurga ve Ağrı Dernekleri) faset kaynaklı ağrının tanımlanması, görüntüleme bulguları ve hasta seçim kriterlerini ayrıntılı listeler; ilk basamakta tanısal blok, cevap iyi ise tekrar/terapötik enjeksiyon veya RF önerir. Tam metin sciopen.com

Güncel Klinik Kanıtlar

Faset eklem enjeksiyonlarının ve medial dal bloklarının etkinliğini değerlendiren çok sayıda güncel bilimsel çalışma mevcuttur. 2025 yılında Fogarty ve arkadaşlarının yayınladığı geniş kapsamlı bir sistematik derlemede, 18 farklı çalışmanın sonuçları incelenmiş ve floroskopi eşliğinde yapılan faset bloklarının ağrıyı %13 ila %74 oranında azalttığı, hastaların %29’unda ise fonksiyonel iyileşmenin %30’un üzerinde olduğu gösterilmiştir (kaynak).

Yine 2025 yılında Noh ve arkadaşları tarafından yayınlanan bir meta-analizde, faset eklem enjeksiyonu (FJI) ile medial dal blok (MBB) yöntemleri karşılaştırılmış ve her iki yöntemin de anlamlı düzeyde ağrı kontrolü ve fonksiyon artışı sağladığı bildirilmiştir. Bu çalışmada faset enjeksiyonlarının daha hızlı ağrı rahatlaması sağladığı, buna karşın medial dal bloklarında komplikasyon oranlarının bir miktar daha yüksek olduğu belirtilmiştir (kaynak).

Ackers ve arkadaşlarının 2025’te yayımladığı prospektif kohort çalışmasında ise medial dal bloklarıyla tedavi edilen 126 hastanın büyük çoğunluğunda ağrının en az 6 ay süreyle azaldığı ve işlem sonrası komplikasyon oranlarının %2’nin altında kaldığı saptanmıştır (kaynak).

Bu sonuçlar, Manchikanti ve ekibinin 2023 yılında yaptığı kanıta dayalı derleme ile de örtüşmektedir. Söz konusu çalışmada, medial dal bloklarının genellikle 3 ay süreyle etkili olduğu, radyofrekans ablasyonla ise 6 ay ile 2 yıl arasında değişen uzun süreli ağrı kontrolü sağlanabildiği belirtilmiştir. Literatürdeki bu veriler orta ve üst düzey kalitede kanıt olarak sınıflandırılmıştır (kaynak).

Tüm bu çalışmaların ortak noktası, doğru hasta seçimi ve görüntüleme eşliğinde yapılan nokta atışı enjeksiyonların hem güvenli hem de etkili olduğudur. Kliniğimizde uyguladığımız tedaviler, bu güncel bilimsel verilere ve uluslararası kılavuzlara dayanmaktadır. Amaç, hastayı gereksiz ve başarısız denemelerden uzaklaştırıp, cerrahi dışı en etkili çözüme mümkün olan en kısa sürede ulaştırmaktır.

Kliniğimiz Açısından Ne İfade Ediyor?

• Kanıta dayalı yaklaşım: Hastalarımıza önce tanısal-terapötik blok yaparak ağrının kaynağını netleştiriyor, yanıt uygun ise gerekirse RF ablasyona geçiyoruz.

• Görüntüleme eşliğinde güvenlik: Tüm enjeksiyonları skopi veya ultrason rehberliğinde yaparak kılavuzların önerdiği “milimetrik” doğruluğu sağlıyoruz.

• Kişiye özel planlama: Literatürdeki doz, ilaç kombinasyonu ve seans aralıklarını hastanın klinik gidişine göre optimize ediyoruz.

Bilimsel veriler ışığında, faset eklem blokajı ile hızlı ağrı kontrolü, RF ile uzun süreli konfor hedefliyor; bu sayede hastalarımızı cerrahisiz, ayaktan ve güvenli bir çözümle günlük yaşamına döndürüyoruz.

Sık Sorulan Sorular