Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Anlaşılır

Bel Fıtığı Belirtileri Neden Oluşur?

Omurgamızda her bir omur kemiği arasında bulunan disk yapıları, adeta bir amortisör gibi görev yapar. Bu disklerin iç kısmı yumuşak ve jölemsi bir yapıdadır. Zamanla yaşlanma, yanlış yüklenmeler, genetik yatkınlık ya da ani zorlanmalar nedeniyle bu jölemsi içerik dışa doğru taşabilir ve omurilikten çıkan sinir köklerine baskı yapmaya başlar. İşte bu duruma bel fıtığı (lomber disk hernisi) diyoruz.

Sinir köküne olan bu baskı, fıtığın bulunduğu seviyeye ve sinirin görev yaptığı alana göre farklı belirtiler ortaya çıkarır. Örneğin, L5 siniri sıkıştığında başparmağa kadar yayılan bir ağrı olurken, S1 siniri etkilendiğinde topukta uyuşma veya ayakta güç kaybı görülebilir.

📌 Unutmayın: Ağrı, uyuşma ya da kas güçsüzlüğü sadece fıtığın büyüklüğüyle değil, sinirle olan teması ve iltihabi reaksiyonla da ilgilidir.

Bel Fıtığı Ağrısı Nasıl Hissedilir?

Bel fıtığı ağrısı her hastada farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Ancak sıklıkla şu şikayetlerle karşımıza çıkar:

🔸 Bel Ağrısı:

• Özellikle otururken veya eğilirken artar.

• Sabahları tutulma ve sertlik olabilir.

• Ağrı bazen sırta doğru yayılır.

🔸 Bacağa Yayılan Ağrı (Siyatalji):

• Kalçadan başlayarak uyluk, diz altı ve ayak parmaklarına kadar inen, çizgi şeklinde bir ağrı.

• Bazen sızlama, elektrik çarpması gibi tanımlanır.

• Özellikle uzun süre oturma veya ayakta kalma sonrasında artar.

🔸 Uyuşma ve Karıncalanma:

• Ayakta ya da bacakta “iğnelenme”, hissizlik olabilir.

• Ayakkabı giymekte zorlanma, yer tutmama hissiyle kendini gösterir.

🔸 Kas Güçsüzlüğü:

• Merdiven çıkarken zorlanma, ayağın takılması, parmak ucunda veya topukta yürüyememe gibi belirtiler kas kuvveti kaybına işaret eder.

Bu şikâyetlerin nedeni, sinir kökü üzerindeki baskı ve bu baskıya bağlı gelişen iltihabi reaksiyonlardır. Her sinir kökü vücudun farklı bir bölgesini kontrol ettiği için, fıtığın yerine göre şikayetler de değişkenlik gösterir.

Hangi Belirtiler Ciddiye Alınmalı?

Her bel ağrısı acil bir durum değildir. Ancak bazı belirtiler, sinir hasarının ilerlediğini ve bir an önce değerlendirilmesi gerektiğini gösterir. Bu uyarı işaretlerini ihmal etmek, kalıcı sinir hasarına ve fonksiyon kaybına yol açabilir.

Dikkat edilmesi gereken ciddi belirtiler şunlardır:

🚨 Kas Gücü Kaybı:

• Ayakta durmakta zorlanma

• Merdiven çıkarken bacağın boşalması

• Parmak ucunda veya topukta yürüyememe

• Ayakta takılma, ayakkabı sürükleme (foot drop)

🚨 İdrar veya Dışkı Kontrol Bozukluğu:

• Ani idrar kaçırma ya da yapamama

• Tuvalete yetişememe, büyük abdestte tutamama

• Alt bacak ve genital bölgede uyuşma (sadel saddle anestezisi)

🚨 Şiddetli, Yaygın ve Gece Artan Ağrı:

• Dinlenmekle geçmeyen ağrı

• Uykudan uyandıran zonklayıcı karakterde ağrılar

• Ağrı kesicilere yanıt vermeyen tablo

Bu belirtiler varsa, sadece fıtık değil, omurilikte ciddi bir bası, hatta cauda equina sendromu gibi acil müdahale gerektiren tablolar da düşünülmelidir. Bu tür durumlarda gecikmeden girişimsel radyoloji veya nöroşirurji uzmanına başvurmak gerekir.

Belirtilerin Şiddeti ile Tedavi Seçenekleri Arasındaki İlişki

Bel fıtığı tedavisinde amaç, sinir üzerindeki baskıyı azaltmak ve ağrıyı kontrol altına almak. Ancak herkes için aynı tedavi yöntemi uygun değildir. Belirtilerin tipi ve şiddeti tedavi planını belirler.

🔹 Hafif ve Yeni Başlamış Şikayetlerde:

• İstirahat, sıcak-soğuk uygulama, ilaç tedavisi

• Fizik tedavi ve egzersiz programları

🔹 Orta Şiddette, Süregenleşen Ağrılarda:

• Girişimsel enjeksiyonlar (epidural enjeksiyonlar, sinir kökü blokajları)

• Ağrının şiddetine göre ozon veya radyofrekans uygulamaları

🔹 İlerlemiş veya Nörolojik Bulgusu Olanlarda:

• Disk içine yönelik lazer tedavileri

• Girişimsel disk dekompresyon işlemleri

• Bazı durumlarda cerrahi gerekebilir (ancak bu durum hastaların küçük bir yüzdesini oluşturur)

Girişimsel radyoloji bu aşamada devreye girer. Görüntüleme eşliğinde, nokta atışıyla yapılan enjeksiyonlar sayesinde sinir basısı hedef alınır, gereksiz sistemik ilaçlar ve cerrahiden kaçınılır.

Girişimsel Radyoloji ile Nokta Atış Tedaviler

Girişimsel radyoloji, bel fıtığına bağlı sinir sıkışmalarını tedavi etmede etkili ve ameliyatsız çözümler sunar. Bu işlemler, görüntüleme (skopi ya da tomografi) eşliğinde, sinir kökü veya diskin olduğu hedef bölgeye nokta atış enjeksiyonlar yapılmasını sağlar.

Ağrıya neden olan sinir üzerindeki basıyı ve iltihabi reaksiyonu azaltarak hem ağrıyı kontrol altına alır hem de iyileşme sürecini hızlandırır.

Kliniğimizde sık uygulanan girişimsel tedaviler:

• Transforaminal Epidural Enjeksiyonlar: Sinir kökü çevresine doğrudan yapılan steroid ve lokal anestezik enjeksiyonu. Ağrının nedenine doğrudan müdahale eder.

• Selektif Sinir Kökü Blokajı: Tanısal ve tedavi edici amaçla kullanılır. Hangi sinirin ağrıya neden olduğunu saptar ve onu geçici olarak devre dışı bırakır.

• Disk İçi Ozon veya Lazer Uygulamaları: Diskin iç kısmına özel iğnelerle girilerek yapılan bu tedaviler diskin hacmini küçültür, basıyı azaltır.

• Radyofrekans Ablasyon: Ağrıyı ileten sinirlerin düşük ısıda kontrollü olarak devre dışı bırakılması işlemidir. Özellikle kronik vakalarda etkilidir.

Tüm işlemler ayaktan, hastane yatışı gerektirmeden, steril ve konforlu bir ortamda gerçekleştirilir. Genellikle 20-30 dakika sürer, işlem sonrası hasta birkaç saat içinde normal hayatına dönebilir.