PRP enjeksiyonları eklem ortamında hücresel iyileşme sağlamaktadır. PRP tedavisi dejeneratif diz hastalıklarında diz eklem hareketlerinde iyileşme ve ağrıda azalma sağlamaktadır. Tedavinin eklem kıkırdağının yenilenmesini sağlayarak, eklem içinde yastıkçık görevi görerek ve iyileşme sürecinin başlamasına yardımcı olan kök hücrelerin uyandırarak iyileşmeye sağladığı düşünülmektedir.
Yapılan çalışmalarda PRP, eklemlerde hasar görmüş eklem kıkırdağının onarımı ve rejenerasyonunu modüle eder ve mezenşimal kök hücre migrasyonu, proliferasyonu ve artiküler kondrositlerin (kıkırdak hücreleri) farklılaşmasının uyarılmasıyla kıkırdak dejenerasyonunu geciktirir (1). Yani, dizde kök hücreler birçok düzeyde tamirden sorumlu görünmektedir. PRP kök hücreleri hücreleri yaralanma bölgesine çağırarak (migrasyonu), kök hücrelerininden daha fazla oluşturarak (proliferasyonu) ve kıkırdak hücrelerini kıkırdak dokusuna dönüştürerek dizde tamiri sağlar.
PRP (Kök hücre) Nasıl Elde Edilir?
Yumuşak doku yaralanmasına vücudun ilk tepkisi trombositleri olay yerine göndermektir. Trombositler hücreleri, proteinleri ve kök hücrelerin onarımını başlatan diğer büyüme ve iyileştirme faktörlerini taşır. PRP terapisi, trombositlerin daha yüksek bir konsantrasyonunu eklem içine göndererek doğal iyileşme sürecini destekler.
PRP'yi oluşturmak için kandan küçük bir numune (bir laboratuvar test örneğine benzer şekilde) alınır ve trombositleri diğer bileşenlerden ayıran kanı yüksek hızda döndüren bir santrifüje yerleştirilir. Ayrıştırılan konsantre trombosit zengin plazma (PRP) daha sonra yaralanma noktasına ve çevresine enjekte edilir. Kendi kanınız kullanıldığından, bulaşıcı bir enfeksiyon riski ve alerjik reaksiyon riski çok düşüktür.
PRP enjeksiyonu Nasıl Yapılır?
PRP enjeksiyonlarında hasta ayakta tedavi edilir. Tedavi sonrasında hastanın hastanede kalmasına gerek yoktur. Hastanın kanı enjeksiyon için hazırlanması gerektiğinden, tipik bir prosedür 45 ila 90 dakika arasında bir süre alabilir.
Görüntüleme teknolojisinin kullanımı (ör., Ultrason veya skopi kılavuzluğu) doğru lokalizasyona enjeksiyonu sağlar. Hassasiyet önemlidir çünkü viskosupplementasyon tedavileri gibi PRP enjeksiyonları da doğrudan eklem kapsülüne yapılmalıdır. Bir şırınga ve iğne kullanılarak, eklem kapsülüne trombosit bakımından zengin plazma genellikle 3-6 mL miktarında enjekte edilir. PRP, eklem aralığında bir dizi biyolojik cevabı tetikler. İlk 2-3 gün bir miktar ağrı ve şişlik olabilir.
PRP tedavisi, aşağıdaki adımları içerir:
- Hastanın kanı alınır ve özel bir tüpe konulur.
- Kan, santrifüj adı verilen bir cihazda döndürülerek, trombositlerin ve diğer iyileştirici bileşenlerin yoğunlaştırılması sağlanır.
- Yoğunlaştırılmış trombositler ve büyüme faktörleri içeren PRP, bir enjektörle alınır ve hasarlı veya ağrılı eklem bölgesine enjekte edilir.
- PRP, hasarlı dokunun iyileşmesini hızlandırmak için büyüme faktörleri ve diğer iyileştirici bileşenleri salar.
PRP enjeksiyonu sonrası?
Hastalardan birkaç gün etkilenen eklem üzerinde baskı uygulamaktan kaçınmaları önerilir.
- Anti-inflamatuar ağrı kesici ilaç alınmamalıdır. Başka bir ağrı kesici ilaç doktor tarafından reçete edilebilir.
- Etkilenen eklemi korumak ve hareketsiz hale getirmek için bir destek veya askı takılabilir.
- Enjeksiyon sonrası ağrı ve şişkinliği azaltmak için günde birkaç kez 10 ila 20 dakika boyunca soğuk kompres uygulanabilir.
Fiziksel olarak zorlayıcı işe sahip olmayan hastalar genellikle ertesi gün işe dönebilir. Genellikle enjeksiyonlardan birkaç gün sonra şişme ve ağrı azaldığında hastalar normal aktivitelerine devam edebilir. Hastalar, doktor tarafından onaylanana kadar anti-inflamatuar ilaçlar almaya başlamamalıdır.
PRP Tedavisinin Avantajları
PRP tedavisi, diz eklemi ağrısı ve hasarının tedavisinde bir dizi avantaj sunar:
- Minimal invaziv: PRP tedavisi, cerrahi müdahaleye göre daha az invaziv bir seçenektir ve daha kısa iyileşme süresi sunar.
- Kendi dokularını kullanma: PRP tedavisinde, hastanın kendi kanı kullanıldığı için, alerjik reaksiyonlar ve hastalık bulaşma riski çok düşüktür.
- Etkili: PRP tedavisi, diz eklemindeki ağrıyı azaltmaya ve hareket kabiliyetini artırmaya yardımcı olabilir. Özellikle osteoartrit, spor yaralanmaları ve
diğer eklem hastalıkları durumlarında etkili olduğu gösterilmiştir.
-
İyileşme sürecini hızlandırır: PRP tedavisi, büyüme faktörleri ve diğer iyileştirici bileşenler sayesinde, doğal iyileşme sürecini hızlandırabilir ve hasarlı dokunun daha hızlı onarılmasına yardımcı olabilir.
Kaynaklar
- Sakata R, Reddi AH. Platelet-Rich Plasma Modulates Actions on Articular Cartilage Lubrication and Regeneration. Tissue Eng Part B Rev. 2016 Apr 25. [Pubmed]
- Kon E, Buda R, Filardo G, Di Martino A, Timoncini A, Cenacchi A, Fornasari PM, Giannini S, Marcacci M. Platelet-rich plasma: intra-articular knee injections produced favorable results on degenerative cartilage lesions. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2010 Apr;18(4):472-9. Epub 2009 Oct 17.
- Halpern B, Chaudhury S, Rodeo SA, Hayter C, Bogner E, Potter HG, Nguyen J. Clinical and MRI Outcomes After Platelet-Rich Plasma Treatment for Knee Osteoarthritis. Clin J Sport Med. 2012 Dec 12. [Epub ahead of print].
- Zhu Y, Yuan M, Meng HY, Wang AY, Guo QY, Wang Y, Peng J. Basic science and clinical application of platelet-rich plasma for cartilage defects and osteoarthritis: a review. Osteoarthritis Cartilage. 2013 Aug 7. doi:pii: S1063-4584(13)00903-5. 10.1016/j.joca.2013.07.017. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23933379.
Daha Fazla Bilgi İçin Güvenilir Kaynaklar:
- Amerikan Ortopedi Cerrahları Akademisi (AAOS): https://www.aaos.org/
- Mayo Clinic - PRP Tedavisi: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/platelet-rich-plasma-therapy/about/pac-20420286
- Arthritis Foundation - PRP Tedavisi: https://www.arthritis.org/health-wellness/treatment/complementary-therapies/supplements-and-vitamins/platelet-rich-plasma-prp
- Amerikan Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Akademisi (AAPM&R): https://www.aapmr.org/
- WebMD - PRP Tedavisi: https://www.webmd.com/osteoarthritis/platelet-rich-plasma-treatment