Dejeneratif disk hastalığı gerçekten bir hastalık değil, yaşlandıkça spinal disklerinizde oluşan beklenen değişiklikleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Spinal diskler, omurgayı oluşturan birbirine geçen kemikleri (omurgalar) ayıran yumuşak sıkıştırılabilir disklerdir. Diskler omurga için amortisör etkisi yaparak esnek kalmasına ve bükülmesine izin verir. Dejeneratif disk hastalığı omurganın her yerinde gerçekleşebilir, ancak çoğunlukla alt sırtta (bel bölgesi) ve boyunda (servikal bölge) disklerde görülür.

Dejeneratif Disk Hastalığı Nedenleri

Yaşlandıkça, bazı insanlarda dejeneratif disk hastalığına neden olabilecek omurilik disklerinde bozulma veya dejenerasyon gibi değişiklikler olur. Bu yaşla ilgili değişiklikler şunları içerir:

• Disklerinizdeki sıvı kaybı. Bu, disklerin amortisör olarak işlev görmesini azaltır ve onları daha az esnek hale getirir. Sıvı kaybı da diski inceltir ve omurlar arasındaki mesafeyi daraltır.
• Diskin dış katmanında (anüler tabaka) küçük çatlaklar oluşur. Diskin içerisindeki jöle benzeri materyal (nükleus pulposus), çatlaklar vasıtasıyla zorla dışarı atılabilir; bu da diskin çıkıntı yapmasına (bulging-protrüzyon), kopmasına neden olabilir.
• Disk alanı küçülür - disklerdeki su kaybından dolayı omurgalar arasındaki mesafe çökmeye başlar, bu nedenle yaşlandıkça kısalmamızın ana nedenidir.
• Omurilik kanalı daralır - yukarıdaki değişikliklerin hepsinin stresleri, yükü telafi etmeye ve daha geniş bir alana yaymaya çalışırken bağların ve faset eklemlerin büyümesine (hipertrofi) neden olur. Bu aşırı büyüme spinal kanalın daralmasına neden olur; spinal kordu ve sinirleri sıkıştırabilir ve ağrıya neden olabilir.

Dejeneratif Disk Hastalığının diğer nedenleri şunlardır:

• Genetik faktörler
• Kötü duruş
• Aşırı kilo
• Fiziksel travma
• Uzun süreli ağır kaldırma veya zorlu fiziksel aktivite

Dejeneratif Disk Hastalığı Belirtileri

DDH belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde belirgin belirti olmayabilirken, diğerleri aşağıdaki belirtileri yaşayabilir:

• Kronik bel ağrısı
• Sırt ağrısı
• Boyun ağrısı
• Bacaklara ve kollara yayılan ağrı, uyuşma veya karıncalanma
• Hareketle ağrının artması
• Uzun süre oturduktan sonra ağrının kötüleşmesi
• Eğilme, dönme veya kaldırma hareketlerinde ağrı

Dejeneratif Disk Hastalığında Tedavi Seçenekleri

Disk dejenerasyonu tersine çevrilemezken, egzersiz, yaşam tarzı değişiklikleri ve bel ağrınızın dikkatli yönetimi, daha iyi yaşam kalitesine katkıda bulunabileceğine dair kanıtlar vardır.

Konservatif terapiler ağrılı belirtileri yönetmenize ve kontrol etmenize yardımcı olmazsa, doktorunuz ameliyat önerebilir.

Dejeneratif bir disk için ameliyatsız tedaviler; medikasyon, dinlenme, fizik tedavi, ev egzersizleri, hidroterapi, kayropraktik ve ağrı tedavilerini içerebilir.

Cerrahi tedavi, konservatif tedavi yöntemlerinin başarısız olduğu veya nörolojik semptomların ciddi olduğu durumlarda düşünülebilir. Cerrahi seçenekler arasında diskektomi, laminektomi, spinal füzyon ve disk replasmanı bulunmaktadır.

Dejeneratif Disk Hastalığı, yaşlanmanın doğal bir parçası olsa da, uygun tedavi ile semptomlar yönetilebilir ve yaşam kalitesi artırılabilir. Eğer bu belirtileri yaşıyorsanız, bir doktora başvurarak tanı ve tedavi sürecine başlamak önemlidir.

Daha Fazla Bilgi İçin Güvenilir Kaynaklar:

1. Amerikan Omurga Derneği (North American Spine Society): https://www.spine.org/
2. Mayo Clinic - Dejeneratif Disk Hastalığı: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/degenerative-disk-disease/symptoms-causes/syc-20371276
3. WebMD - Dejeneratif Disk Hastalığı: https://www.webmd.com/back-pain/degenerative-disc-disease-topic-overview
4. Amerikan Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Akademisi (AAPM&R): https://www.aapmr.org/
5. Spine-Health: https://www.spine-health.com/

Spondilolizis, omurganın pars interartikülaris (omurganın arkasındaki faset eklemlerine katılan küçük bir kemik segmenti) adı verilen parçasında oluşan stres kırığına denir. Bazı durumlarda, stres kırığı, kemiği omurgayı uygun pozisyonda tutamayacak kadar zayıflatır ve omurga yerinden kaymaya başlar. Bu durum spondilolistezis olarak adlandırılır

Çoğunlukla, bu kırık lomber (bel) beşinci omurgada oluşur, ancak bazen dördüncü omurga vertebrasında da görülür. Kırık kemiğin bir tarafında veya her iki yanında oluşabilir.

Pars interartikülaris vertebra'nın en zayıf kısmıdır. Bu nedenle, birçok sporcuda tekrarlayan stres ve aşırı kullanımda yaralanmaya en açık bölümdür.

Spondilolizis her yaştan insanda ortaya çıkabilir, ancak omurgaları hala gelişmekte olduğundan çocuklar ve ergenler en çok duyarlıdır.

Spondilolisteziste,  kırık interartiküleris ayrılır ve yaralanan omurga hemen altındaki omurga üzerinde kaymaya başlar. Çocuklar ve ergenlerde, bu kayma genellikle hızlı büyüme dönemlerinde ortaya çıkmaktadır.

Doktorlar yaygın olarak kayma miktarına bağlı olarak düşük dereceli veya yüksek dereceli spondilolistezis şeklinde tarif eder. Kırık omurganın genişliğinin yüzde 50'sinden fazlası oranında öne doğru kayarsa yüksek derecede kayma meydana gelir. Yüksek dereceli kayma olan hastalarda belirgin ağrı ve sinir yaralanması yaşanabilir ve belirtilerini hafifletmek için cerrahiye ihtiyaç duyulabilir.

Lordoz, boyunda, sırtta ve belde omurganın kavis(eğrilik) derecesini tanımlar. Bu isim ayrıca, etkilenen hastaların lomber veya servikal omurgalarında atipik bir kavis için bir teşhis sonucu olarak da kullanılır.

Normal insan lomber ve servikal bölgeleri, belirli bir derecede lordotik eğrilik gösterir; bu da eğrinin açık tarafının vücudun arka tarafına baktığı anlamına gelir. Bu eğriler, omurga boyunca ağırlık ve şok dağıtmaya yardımcı olmak için gereklidir.

Servikal ve lomber bölgedeki sağlıklı lordotik eğrinin kaybedilmesi, çeşitli nedenlerin bir kombinasyonundan kaynaklanabilir. Bazen, özellikle bir olay değil,  sürekli telefon veya bilgisayara bakmak, sürekli belli bir postürde oturmak gibi tekrarlayan, uzun süren eylemler sonucu oluşur. Bu tekrarlayan duruş, zamanla vücuda baskı yapar ve servikal ve lomber lordoz ile ilgili sorunlara yol açabilir. Ligmanetlerde ve disklerde bulunan problemlerde lordoz problemlerinin oluşma şansı çok daha yüksektir.

Tedavi esas olarak semptomatik tedavi ile birlikte lordozun nedenine dayanır.

Lordoz, boyunda, sırtta ve belde omurganın kavis(eğrilik) derecesini tanımlar. Bu isim ayrıca, etkilenen hastaların lomber veya servikal omurgalarında atipik bir kavis için bir teşhis sonucu olarak da kullanılır.

Normal insan lomber ve servikal bölgeleri, belirli bir derecede lordotik eğrilik gösterir; bu da eğrinin açık tarafının vücudun arka tarafına baktığı anlamına gelir. Bu eğriler, omurga boyunca ağırlık ve şok dağıtmaya yardımcı olmak için gereklidir.

Lordoz artışı olan hastalarda bu eğriler hafif veya daha ciddi şekilde artmıştır. Çoğu zaman bu durum tek başına bir soruna yol açmaz hatta genellikle bel fıtığı, disk kayması, kas spazmı gibi nedenlere bağlı olarak oluşur. Dolaysıyla altta yatan bir neden olup olmadığı iyi sorgulanmalıdır. Bununla birlikte, ciddi lordoz artışı çeşitli problemlere yol açabilir ve nitelikli bir hekimden değerlendirilmesi önerilir.

Özellikle lomber lordoz artışı, bel bölgesinde ağrıya neden olabilir ve kişinin hareketlerini kısıtlayabilir.